Alle acties die penitentiaire inrichtingen uit kunnen voeren op het gebied van kindgericht werken zijn in te delen in drie niveaus: 1) het facilitaire niveau, 2) het actieve niveau, en 3) het intensieve niveau.
1. Facilitair niveau: Acties op dit niveau gaan over het faciliteren van de mogelijkheden voor gezinnen om betekenisvol gezinscontact te onderhouden tijdens detentie. Wij noemen dit ook wel het basisniveau. Denk hierbij aan de kindvriendelijke inrichting van de ruimtes, het geregeld organiseren van gezinsactiviteiten, maar ook aan het registreren van gezinsgerelateerde informatie. Met deze acties worden in principe alle kinderen bereikt die contact hebben met hun ouder in detentie.
2. Actief niveau: Acties op dit niveau gaan over het actief ondersteunen van gezinnen om er voor te zorgen dat de negatieve gevolgen van detentie voor gezinnen zo klein mogelijk wordt. Kenmerkend aan dit niveau is dat er actieve stappen worden gezet door de penitentiaire inrichting. Denk hierbij aan het actief uitvragen van ouderschapsgerelateerde onderwerpen tijdens mentorgesprekken en actief stappen zetten om ouders in detentie en hun gezinsleden te informeren over de mogelijkheden om contact te onderhouden. Het kan ook gaan om het aanbieden van cursussen en trainingen voor ouders en gezinnen.
3. Intensief niveau: Op dit niveau gaat het vooral om het intensief ondersteunen van ouders in detentie en hun gezinsleden. Hierbij gaat het om het aanbieden van een gestructureerd, intensief programma om de negatieve impact van detentie voor gezinnen te minimaliseren, en de terugkeer in het gezinsleven na detentie zo soepel mogelijk te laten verlopen. Denk bijvoorbeeld ook aan op maat gemaakte plannen voor gezinnen. Het vadervleugelprogramma in Veenhuizen is hier een voorbeeld van. Vanwege de intensievere aard is dit doorgaans niet voor alle gezinnen geschikt, waardoor het aantal kinderen dat hiermee bereikt wordt relatief kleiner is.
Expertisecentrum K I N D heeft een digitale gids uitgebracht voor familieleden en onderwijzers van kinderen met een ouder in detentie.
Voor u ligt het werkboekje van de training ‘Vaderrol in detentie,’ aangeboden door de Innovatiewerkplaats Gezinsbenadering van Het Hanze Lectoraat Verslavingskunde en Forensische zorg.
